Bacteriën in de vijver hebben een belangrijke rol in het helder houden van de vijver. Hoewel ze niet met het blote oog zichtbaar zijn, kan in een vijver zonder bacteriën nooit een goed biologisch evenwicht bestaan.
Bacteriën zetten in een vijver afvalstoffen om in (onder meer) koolstofdioxide (CO2). Deze CO2 is belangrijk voor de vijver, want zuurstofplanten hebben CO2 nodig om te kunnen groeien. Zonder voldoende CO2 in de vijver sterven de zuurstofplanten af en wordt de vijver vervolgens troebel. Op deze pagina bekijken we, wat bacteriën precies doen in je vijver en hoe je kunt zorgen, dat er voldoende van in je vijver groeien.
Bacteriën in de vijver en het vijverfilter zorgen, samen met hard vijverwater en zuurstofplanten, voor helder water in de vijver.
Waarom zijn bacteriën in de vijver nodig?
Bacteriën in de vijver en het vijverfilter dragen bij aan helder water in je vijver. Wanneer we het over bacteriën hebben, bedoelen we eigenlijk alle micro-organismen die in de vijver groeien. Naast bacteriën zijn dit vooral schimmels en gisten. Al deze eencellige organismen dragen bij aan het biologisch evenwicht in de vijver.
Bacteriën en biologisch evenwicht
Bacteriën zijn een belangrijke schakel in het biologisch evenwicht van de vijver. De belangrijkste taak van bacteriën is het opruimen van kleine afvaldeeltjes in de vijver. Bacteriën en andere micro-organismen breken deze afvaldeeltjes af en zetten het afval om in allerlei stikstofverbindingen en koolstofdioxide (CO2). Deze CO2 wordt door het vijverwater opgenomen. Zuurstofplanten in de vijver nemen deze CO2 vervolgens op. CO2 is de belangrijkste voedingsbron voor de waterplanten in de vijver.
Je kunt de taak van bacteriën in de vijver niet los zien van de andere onderdelen van het biologisch evenwicht. Dit zijn de zuurstofplanten en hard vijverwater. Hieronder leggen we daarom ook kort hun rol uit. Op de pagina biologisch evenwicht lees je er meer over.
Zuurstofplanten
Zuurstofplanten nemen de door de bacteriën in de vijver geproduceerde CO2 op. Zonder deze CO2 zouden de planten afsterven. De zuurstofplanten zetten de CO2, samen met andere stoffen, om in bladgroen en zuurstof. Deze zuurstof geven de planten af aan het vijverwater. Dit wordt hierdoor zuurstofrijker. De bacteriën hebben juist dit zuurstofrijke water nodig om te kunnen overleven.
Je ziet dus, dat de bacteriën en de zuurstofplanten over en weer in elkaars behoefte voorzien. De bacteriën produceren CO2 voor de zuurstofplanten, de zuurstofplanten produceren zuurstof voor de bacteriën.
Hard vijverwater
De derde schakel van het biologisch evenwicht is hard vijverwater. CO2 kan alleen goed door het vijverwater worden opgenomen, als er in dit water voldoende minerale stoffen zijn opgelost. Hard water is rijk aan deze stoffen, terwijl zacht water juist heel weinig mineralen bevat.
Regen en andere neerslag die in de vijver valt, bestaan uit zacht water. Deze neerslag maakt het vijverwater daardoor steeds zachter. Als het vijverwater te zacht wordt, krijgt het een gebrek aan CO2. Dit komt, doordat de CO2 die de bacteriën in de vijver produceren niet meer goed kan worden opgenomen door het vijverwater. De groei van de zuurstofplanten gaat in dit geval vervolgens teruglopen en er ontstaan problemen met het biologisch evenwicht in de vijver.
Zorgen voor hard vijverwater is daarom noodzakelijk als je een gezond biologisch evenwicht in je vijver wilt. Een te lage waterhardheid is één van de meest voorkomende oorzaken van een verstoord biologisch evenwicht in de vijver.
Soorten bacteriën in de vijver
Bij bacteriën denk je misschien al snel aan ziekteverwekkers. Hoewel deze ook voor kunnen komen in je vijver, gaat het bij de bacteriën die we hier bespreken om zogenaamde nitrificerende bacteriën. Dit zijn bacteriestammen, die afvalstoffen afbreken en hierbij de genoemde CO2 produceren.
De belangrijkste stammen nitrificerende bacteriën die in je vijver voorkomen zijn:
- Nitrosomonas
- Nitrobacter
- Nitrospira
- Nitrosospira
Al deze bacteriën zijn aeroob. Dat betekent, dat ze zuurstofrijk water nodig hebben om te kunnen overleven.
Waar groeien bacteriën in de vijver?
Bacteriën in de vijver groeien vooral op de oppervlaktes die je in de vijver aantreft. Hiermee bedoelen we het vijverfolie, plantmanden, plantwortels, stenen enzovoorts. In het vijverwater zitten naar verhouding maar weinig micro-organismen. Wanneer je een biologisch vijverfilter bij je vijver hebt, groeien de bacteriën vooral op het filtermateriaal dat in dit filter zit.
Als op een oppervlakte in je vijver bacteriën groeien, ontstaat daar een zogenaamde biofilm. Dit is een wat slijmerige laag die bestaat uit de bacteriën, algen en deels verteerde afvaldeeltjes. Zo’n biofilm ziet er niet zo mooi uit, maar is wel erg belangrijk voor het biologisch evenwicht in de vijver. Je kunt deze daarom beter laten zitten en niet reinigen.
Alle bacteriën bij elkaar noem je de bacteriekolonie van de vijver of van het biologisch vijverfilter.
Zorgen voor groei van bacteriën in de vijver
We hebben tot nu toe gezien, dat bacteriën in de vijver onmisbaar zijn voor een goed functionerend biologisch evenwicht. We gaan nu bekijken, hoe je kunt zorgen dat er voldoende bacteriën in je vijver groeien. Hiervoor zijn verschillende manieren, die we hierna bespreken.
Biologisch vijverfilter plaatsen
Een biologisch vijverfilter biedt ruimte aan een grote bacteriekolonie. Zo’n filter zit vol met poreuze filtermaterialen, wat heel veel ruimte biedt aan de bacteriën om te groeien. De bacteriën die op deze filtermaterialen leven, zetten afvalstoffen uit de vijver om in CO2 en geven deze af aan het langsstromende vijverwater. Een biologisch filter dat je bij de vijver plaatst kun je daarom zien als een klein CO2-fabriekje bij de vijver. Om het filter goed te laten werken, is het belangrijk om het jaarlijks in het voorjaar te enten met nieuwe bacteriën (zie hierna).
Bodemsubstraat aanbrengen
Bacteriën hebben voor hun groei een oppervlakte nodig waaraan ze zich kunnen hechten. Zo’n oppervlakte is bijvoorbeeld de vijverbodem of vijverwand, of de matten in een biologisch filter. Bodemsubstraat bestaat uit poreuze lavasteentjes. Deze steentjes hebben, omdat ze poreus zijn, een zeer groot intern oppervlak. Bacteriën kunnen hierop uitstekend groeien. Door op de vijverbodem een laagje bodemsubstraat aan te brengen (één of twee centimeter) stimuleer je direct de groei van bacteriën in de vijver.
Bacteriën enten
Bij het enten van bacteriën breng je direct nieuwe bacteriën in je vijver of in het vijverfilter aan. Enten kun je het best doen, in één van de volgende situaties:
- Je vijver is nog nieuw en bevat daardoor maar weinig bacteriën.
- Het biologisch evenwicht in je vijver is verstoord.
- Aan het begin van elk groeiseizoen (maart).
De hoeveelheid bacteriën in je vijver is het kleinst aan het begin van het groeiseizoen (maart/april). Het vijverwater is dan nog relatief koud en de hoeveelheid organisch afval, waarvan de bacteriën leven, is daarom nog klein. Juist in deze periode moeten de zuurstofplanten echter uitlopen. Hiervoor is CO2 nodig, en dus een bacteriekolonie van voldoende omvang.
Om in het voorjaar te zorgen voor voldoende bacteriën in de vijver, kun je je vijver of het biologisch filter aan het begin van het groeiseizoen enten met bacteriën. Hierbij voeg je een kweek van nitrificerende bacteriën aan de vijver of het vijverfilter toe. Deze kweek groeit vervolgens in korte tijd uit tot een volwaardige bacteriekolonie, die de vijver van CO2 kan voorzien.
Een vijver kun je eenvoudig enten met Pond Biotics. Dit is een kweek van nitrificerende bacteriën, die bestaat uit de hierboven genoemde bacteriestammen. In het filmpje over het vijverfilter dat hierboven staat, kun je zien hoe je de bacteriën kunt toevoegen. Je kunt Pond Biotics ook direct aan het vijverwater toevoegen.
 |
Hoe krijg je meer bacteriën in je vijver?
- Verhoog eerst de waterhardheid van het vijverwater.
- Breng bodemsubstraat aan in de vijver.
- Plaats een biologisch filter.
- Ent de vijver of het filter met Pond Biotics.