Waarom is de ene vijver kristalhelder, terwijl de andere in een groene soep verandert waarin bijna geen planten willen groeien? Voor vijverliefhebbers is dit een belangrijke vraag. Als je het antwoord hierop weet, kun je je vijver namelijk zo inrichten en behandelen dat hij helder wordt en blijft. Op deze pagina bekijken we wat de biologische processen zijn in een heldere vijver en hoe we deze zo kunnen sturen, dat er in de vijver een biologisch evenwicht ontstaat.
 |
Biologisch evenwicht vijver: kringloop van CO2 en zuurstof
Als je vijver helder is en de zuurstofplanten goed groeien, dan is er sprake van biologisch evenwicht in de vijver. Hierbij vindt er in de vijver een voortdurende kringloop plaats van CO2 en zuurstof. In deze kringloop kun je drie stappen terugzien:
- Bacteriën in de vijver zetten organische afvaldeeltjes (afgestorven bladweefsel, vissenpoep, bodemslib e.d.) om in koolstofdioxide (CO2). Om te kunnen overleven, hebben de bacteriën in de vijver zuurstofrijk water nodig.
- De door de bacteriën geproduceerde CO2 hecht zich aan de mineralen in het vijverwater, zodat de CO2 door de hele vijver getransporteerd kan worden.
- Zuurstofplanten gebruiken de CO2 voor hun groei. Zij nemen de koolstofdioxide op en zetten die om in bladgroen (C) en zuurstof (O). Deze zuurstof geven zij weer af aan het vijverwater, waardoor het zuurstofrijk wordt.
Het zuurstofrijke water dat in de derde stap genoemd wordt, stroomt weer terug naar de bacteriën in de eerste stap. Zo is de kringloop rond. Wanneer alle drie deze processen goed plaatsvinden in je vijver, zal deze helder zijn en blijven.
In een afbeelding:
 |
1. Bacteriën produceren CO2;
2. CO2 wordt m.b.v. mineralen door de vijver verspreid;
3. Zuurstofplanten verbruiken CO2, groeien en geven hierbij zuurstof aan het water af.
Bacteriën en mineralen spelen dus een belangrijke rol in het biologisch evenwicht van de vijver, hoewel deze elementen niet met het oog zichtbaar zijn.
Wanneer je dus zorgt voor voldoende bacteriën, voldoende waterhardheid en voldoende zuurstofplanten in je vijver, dan blijft deze blijft helder. Toch kan er in de biologische kringloop het één en ander misgaan.
Verstoring biologisch evenwicht vijver
Het biologisch evenwicht in je vijver kan makkelijk verstoord raken. Je merkt dit doordat één van de volgende gebeurtenissen plaatsvindt in je vijver:
- Het vijverwater wordt groen en ondoorzichtig;
- De zuurstofplanten in de vijver groeien minder goed of sterven af;
- De vijver krijgt veel last van groei van draadalgen.
Al deze gebeurtenissen worden veroorzaakt door één van de volgende drie verstoringen van het biologisch evenwicht.
1. Tekort aan CO2 in het vijverwater door te weinig bacteriën
Bacteriën en andere micro-organismen in de vijver produceren CO2. Wanneer er te weinig bacteriën in de vijver zitten, krijgen de zuurstofplanten te weinig CO2 en daardoor groeien ze niet goed of sterven zelfs af. Vooral in een nieuwe vijver is vaak sprake van een te kleine bacteriekolonie.
2. Te weinig zuurstofplanten in de vijver
Als er te weinig zuurstofplanten in je vijver staan, zijn deze niet in staat om alle CO2 en andere voedingsstoffen uit het vijverwater op te nemen. Er blijven voedingsstoffen achter in het water, waardoor er algen zullen gaan groeien in de vijver. Hierbij kan de vijver groen worden (zweefalgen) of last krijgen van groei van draadalgen.
3. Te weinig mineralen in het vijverwater (te lage waterhardheid)
De door de bacteriën geproduceerde CO2 heeft minerale stoffen nodig om zich aan te hechten. Als het vijverwater te zacht is, zitten er te weinig mineralen in het vijverwater. De geproduceerde CO2 kan in dat geval daarom niet door de zuurstofplanten worden opgenomen. Gevolg is, dat de zuurstofplanten verslijmen en doodgaan.
Een te lage waterhardheid is de meest voorkomende oorzaak van problemen in het biologisch evenwicht van de vijver. Omdat in de vijver vallend regenwater erg zacht is, loopt de waterhardheid van je vijver geleidelijk terug. In een vijver met zacht water kunnen zuurstofplanten niet groeien, maar algen wel.
Biologisch evenwicht vijver: nieuwe vijvers extra gevoelig
Een nieuwe vijver is extra gevoelig zijn voor een verstoring van het biologisch evenwicht. In deze vijvers zitten namelijk nog relatief weinig bacteriën (dus weinig productie van CO2) en is het bestand aan zuurstofplanten meestal nog erg klein. Daarom is de kans op een verstoring van het biologisch evenwicht groter dan in een bestaande, al wat oudere vijver.
Verstoring biologisch evenwicht vijver tegengaan
Zodra je merkt dat het biologisch evenwicht in je vijver verstoord dreigt te raken, kun je het best direct maatregelen nemen. Je merkt dat het biologisch evenwicht verstoord raakt doordat de zuurstofplanten niet goed groeien en dat de vijver last krijgt van algenbloei (groen water of draadalgen). Hieronder lees je, wat je in dit geval kunt doen.
1. Plaats een biologisch filter
Plaatsen van een biologisch filter bij de vijver zorgt voor extra bacteriën in de vijver, die CO2 produceren. Je kunt ook je vijver of het biologisch filter enten met een bacteriestarter.
2. Plaats extra zuurstofplanten
Extra zuurstofplanten helpen om het biologisch evenwicht in je vijver te herstellen. Zorg voor minstens een plantmand met elk vier bosjes zuurstofplanten per duizend liter water. Als de vijver last heeft van groen water, is het verstandiger om eerst drijfplanten aan te brengen (azolla, kikkerbeet, waternoot). Deze drijfplanten nemen tijdelijk de taak van de zuurstofplanten over. Als het water weer helderder wordt, kun je vervolgens nieuwe zuurstofplanten plaatsen.
3. Verhoog de waterhardheid
Verhogen van de waterhardheid is de belangrijkste maatregel die je kunt nemen om verstoring van het biologisch evenwicht in je vijver tegen te gaan. Waterplanten groeien niet goed in zacht water, omdat zacht water onvoldoende CO2 kan bevatten. Daarnaast hebben zuurstofplanten de mineralen in het vijverwater nodig voor hun groei. Zorg daarom altijd voor een goede waterhardheid. Dit kun je doen door de vijver preventief met Mineral Clay te behandelen, of met GH-Extra als de waterhardheid al te laag is geworden.
4. Verhoog de hoeveelheid CO2 in het vijverwater
Je kunt de hoeveelheid CO2 in het vijverwater direct verhogen door je vijver te behandelen met KH-Extra. Dit kan genoeg zijn om, in een vijver met een haperend biologisch evenwicht, de zuurstofplanten weer te laten groeien.
Voorbeeld van vijvers met een goed functionerend biologisch evenwicht. Het water is helder en de zuurstofplanten groeien goed. Wat je niet kunt zien, maar wat wel heel belangrijk is voor het biologisch evenwicht zijn de aanwezige bacteriën en de hoge hardheid van het vijverwater in beide vijvers. Beide vijvers worden hiervoor jaarlijks behandeld met Mineral Clay.